Turystyka

 

Tarnowskie Góry już z racji samego położenia stanowią doskonały cel wyjazdów turystycznych. Miasto leży na skraju metropolii śląskiej a jednocześnie otoczone jest lasami i zbiornikami wodnymi. Zarówno miłośnicy historii jak i przyrody znajdą tu niewątpliwie coś dla siebie. Oprócz licznych atrakcji jakie może zaoferować samo miasto, to świetna baza wypadowa zarówno dla osób zmotoryzowanych jak i rowerzystów. Ponadto miasto posiada wszystkie dogodne połączenia komunikacyjne.

Tarnowskie Góry to jeden z najstarszych ośrodków górniczych w Polsce. Powstanie i rozwój tego miasta był ściśle związany z bogactwami naturalnymi tej ziemi, z eksploatacją rud ołowiowo-cynkowych z domieszką srebra, która na szerszą skalę rozpoczęła się tutaj na przełomie XII i XIII w. 30 kwietnia 1526 roku, na mocy przywileju księcia opolskiego Jana II Dobrego Tarnowskie Góry stały się „Wolnym Miastem Górniczym", a 3 grudnia 1529 roku powstał  w Tarnowskich Górach pierwszy urząd górniczy. W XVI wieku był to jeden z największych ośrodków górniczych w Europie. Eksploracją rud zajmowali się gwarkowie i do tej tradycji odwołuje się nazwa naszego gościńca. Po trudnym wieku XVII, ponowny rozkwit miasta nastąpił w II połowie XVIII wieku. W 1788 roku rozpoczęła tu pracę sprowadzona z Anglii przez hrabiego Redena maszyna parowa – pierwsza maszyna ogniowa na kontynencie europejskim poza Anglią. W latach 20-tych XX w zakończono całkowicie eksploatację z powodu wyczerpania złóż. Pozostałością po wyrobiskach górniczych i dawnych kopalniach jest system podziemnych chodników i komór, rozciągający się pod całym miastem. 

Obecnie Tarnowskie Góry zatraciły przemysłowy charakter na pierwszy plan coraz częściej wysuwa się turystyka. 

Jak już wspomnieliśmy nazwa naszego obiektu „Gościniec u Gwarka” odwołuje się do tradycji górniczych regionu i od zabytków związanych z górnictwem rozpoczniemy opis atrakcji turystycznych znajdujących się w okolicy.

 

Zabytkowa Kopalnia (ul. Szczęść Boże 81)

Kopalnia włączona jest do śląskiego Szlaku Zabytków Techniki jest również członkiem stowarzyszenia Podziemne Trasy Turystyczne Polski. Trasa jest dostępna dla osób niepełnosprawnych – ale wskazane jest wcześniejsze uzgodnienie przyjazdu (tel. 32 285 29 81). Godziny otwarcia podane są na stronie kopalni.

Jest to jedyna w Polsce podziemna trasa turystyczna udostępniająca zwiedzanie podziemi po dawnych kopalniach kruszców srebronośnych. Trasa turystyczna o długości 1740 m położona jest na głębokości 40 m. Przylegają do niej 3 komory mające od 500 do 2 000 m2,  w których odtworzono dawny wygląd przodków. Widać postacie gwarków, stare narzędzia i obudowy chodników. Zrekonstruowane wyrobiska kopalni pochodzą z XVII i XIX w. Część trasy, zalany chodnik o długości 270 m, pokonuje się łodziami.

W skład kompleksu wchodzą również Skansen Maszyn Parowych i Muzeum Górnictwa.

 

 

Sztolnia „Czarnego Pstrąga" (Park Repecki)

Również położona jest na Szlaku Zabytków Techniki. Jest to fragment wybudowanej w latach 1821–1835 sztolni odwadniającej „Fryderyk", udostępnionej do zwiedzania już w 1957 roku. Ruch na trasie turystycznej o długości 600 m odbywa się wahadłowo pomiędzy szybami „Ewa" i „Sylwester". Przeprawa odbywa się połączonymi łodziami.

Skoro już mowa o śląskim Szlaku Zabytków Techniki, warto również wspomnieć że w odległym zaledwie o  15 km Zabrzu znajduje się unikalny na skalę europejską kompleks zabytków związanych z górnictwem, w skład którego wchodzą Zabytkowa Kopalnia „Guido”, Skansen Górniczy „Królowa Luiza”, „Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna” oraz Muzeum Górnictwa Węglowego.

 

Ale powróćmy do Tarnowskich Gór. Oprócz wymienionych już zabytków, zapalony eksplorator odnajdzie tu tereny pogórnicze, na których ukształtowanie wpłynęła wielowiekowa eksploatacja złóż. Zwiedzanie okolic miasta ich szlakiem daje możliwość poznania zespołów przyrodniczo-krajobrazowych należących do obszaru ochrony przyrodniczej "Natura 2000".

 

 

Rezerwat „Segiet”

Założony na terenie dawnej kopalni Srebrna Góra w 1953 roku w celu ochrony blisko 25 ha lasu bukowego, naturalnie porastającego dawne wyrobiska górnicze

 

 

„Wielki Kanion" Tarnogórski

Kiedyś wydobywano tu dolomit. Głębokość wyrobisk sięga 60 m, a ich łączna powierzchnia wynosi ok. 45 ha. 

 

Rezerwat Blachówka

Utworzony w 1995 roku w nieczynnym kamieniołomie dolomitu, chroni specyficzne formy krajobrazu, ukształtowanego działalnością górnictwa kruszcowego.

 

 

„Czerwona Skała"

Popłuczkowa hałda dolomitowa w Tarnowskich Górach -Bobrownikach, powstała w wyniku działalności górniczej prowadzonej na tych terenach od XV wieku do początku XIX wieku. Od strony wschodniej znajdują się szyby świetlikowe. Podczas II wojny światowej rozmieszczono tu 5 stanowisk strzeleckich, tzw „garnków Kocha”. Obecnie to wspaniały punkt widokowy na rozciągającą się panoramę Tarnowskich Gór.

 

 

„Doły Piekarskie"

zespół przyrodniczo-krajobrazowy na terenach byłej kopalni rud żelaza z XIX w.

 

Warto skorzystać z opracowanych przez Urząd Miasta w Tarnowskich Górach podpowiedzi tras tematycznych, zamieszczonych na stronie urzędu: http://www.tarnowskiegory.pl/tourinfos,tourinfo,18,Trasy_Turystyczne

 

Zanim będziemy kontynuować poznawanie okolic, powróćmy do samego miasta, ale dla zachowania ciągłości zacznijmy od kolejnej górniczej/gwarkowskiej pamiątki.

 

Dzwonnica Gwarków

Stojąca na miejscu dawnego domu zbornego gwarków dzwonnica pochodzi z XIX wieku, ale początki tarnogórskiej dzwonnicy sięgają XVI w. Znajdujący się tu dziś dzwon najpierw wzywał do pracy górników kopalni Fryderyk, później służył strażakom z Bobrownik, jeszcze później umieszczono go w odkrywkowej kopalni dolomitu, skąd przeniesiono dzwonnicę na obecne miejsce w 1955 roku.

 

Rynek

Pierwszy miejski rynek miasta został wytyczony pomiędzy dzisiejszymi ul. Gliwicką, ks. M. Lewka oraz pl. Gwarków. Przy nim mieścił się kościół oraz Urząd Górniczy i Miasta. Rozwój miasta wymusił potrzebę wytyczenia nowego rynku. Obecny rynek ma 108 m długości, 75 m szerokości w części zachodniej i 52 m w części wschodniej. Z Rynku wybiegało osiem ulic. W 1548 roku poszerzono go w kierunku wschodnim. Mieścił się na nim: Urząd Górniczy, Sąd, Starostwo Ziemi Bytomskiej i Rada Miejska. Powstały tutaj również liczne kamienice najbogatszych mieszczan. Wybudowane w drugiej połowie XVI w. tworzą razem z kamienicami początkowego fragmentu ul. Gliwickiej (również II poł. XVI w.) ciąg podcieni ze sklepionymi krzyżowo arkadami. W zachodniej części rynku, w miejscu jednej z dwóch dawnych miejskich studni, stoi pochodząca z lat 50 XX wieku drewniana konstrukcja ręcznego kołowrotu. Wokół studni zachowano fragment XIX wiecznego bruku.

 

Ratusz

Obecny ratusz jest trzecią z kolei siedzibą magistratu. W 1859 roku powstały plany budowy nowego ratusza, jednak nie zrealizowano żadnego z nich.  Dopiero po ponad 30 latach przystąpiono do realizacji wyłonionego w konkursie projektu autorstwa profesora H. Guth z Charlottenburga. Uroczyste poświęcenie nowej siedziby miało miejsce 11 sierpnia 1898 r. w obecności prezydenta rejencji i hrabiego Guido Henckel von Donnersmarcka ze Świerklańca. Jest to trzykondygnacyjny budynek w stylu neorenesansu z elementami gotyku. Ceglane elewacje z elementami z piaskowca, zdobią herby rodziny Henckel von Donnersmarck, królestwa pruskiego, cesarstwa niemieckiego, prowincji śląskiej, trójpolowy miejski nadany w 1562 r. i margrabiowski Jerzego Hohenzollerna. Pochodząca z 1957 roku postać gwarka, zastąpiła figurę Jerzego, margrabiego brandenburskiego, następcy księcia Jana Opolskiego, założyciela miasta.

 

Dom Sedlaczka

Wybudowany w XVI w. był do XIX w. siedzibą starostwa ziemi bytomskiej. Gościli tu m.in. królowie Jan III Sobieski, August II, poeci J. W. Goethe, J. U. Niemcewicz. W 1805 r. kupił go Jan Sedlaczek i urządził w nim winiarnię, która istnieje do dziś. Na piętrze znajduje się muzeum. Zachował się renesansowy portal, piękny polichromowany strop z I poł. XVII w. odkryty w latach 1957–1958  oraz  barokowa sala o kolebkowym sklepieniu z lunetami, bogato zdobionymi stiukami z I poł. XVIII w. z motywami kwiatów, owoców, wstęg.

 

Dom Cochlera

Wzniesiony został w XVII wieku, a przebudowany w XIX w. Obecnie mieści się tu najstarsza w mieście apteka „Pod Aniołem”. W 1790 pochodzący z Wrocławia aptekarz i późniejszy burmistrz, Johann Friedrich David Cochler, założył tu pierwszą w mieście prywatną aptekę „Pod białym aniołem”(„Zum weissen Engel”). Zachowały się wewnątrz sklepienia krzyżowe, a w dachu charakterystyczne lukarny, tzw „wole oka”. W zewnętrznej elewacji frontowej znajduje się figura anioła. W latach 1839–1855 w budynku mieściła się Szkoła Górnicza.

 

Kościół ewangelicko-augsburski

Wybudowany został przez gminę ewangelicką w 1780 r. W 1900 r. przebudowano go w stylu neoromańskim. Parafia luterańska w Tarnowskich Górach jest najstarszą na Górnym Śląsku, w dodatku był czas, gdy luteranie stanowili 100% ludności miasta. Przybywający w związku z odkryciem pokładów srebra i ołowiu w końcu XV w. górnicy z  Frankonii i Saksonii byli w większości ewangelikami.

 

Kościół p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła

Zbudowany jako kościół protestancki w latach 1523–1525 (drewniany), w roku 1531 przebudowany został na murowany. W kolejnych latach następowała dalsza rozbudowa. W 1586 roku zainstalowano na wieży jeden z najstarszych na Górnym Śląsku zegarów. Kościół przejęty został przez katolików w czasie wojny trzydziestoletniej. Podczas przebudowy w latach 1848–1851 nadano mu cechy neoromańskie, lecz wieża zachowała swój szesnastowieczny kształt, oprócz hełmu wymienionego w 1798 r.  Wewnątrz kościoła zachowały się cenne płyty nagrobne i epitafia

 

Kościół p.w. św. Marcina w Starych Tarnowicach

Wybudowany ok. 1400 roku w stylu gotyckim, cechy barokowe to wynik XVIII-wiecznych przebudów. W XVI wieku przejęli go protestanci, a w okresie wojny trzydziestoletniej zwrócony został katolikom. Wewnątrz zachowały się stiuki z barokową polichromią. W świątyni znajduje się, malowana na desce, jedna z najstarszych kopii obrazu Matki Boskiej Piekarskiej z II połowy XVII w.

 

Cmentarz żydowski

Został założony przez powstałą w mieście w 1815 roku Gminę Synagogalną. Pierwszy pochówek odbył się 6 marca 1822 roku. Do dziś, na powierzchni ok.0,55 ha zachowało się blisko 400 macew, z których najstarsze pochodzą z lat dwudziestych XIX wieku. W roku 1874 przy cmentarzu powstał pierwszy dom przedpogrzebowy, na miejscu którego dwadzieścia lat później wzniesiono nowy, zachowany do dziś. Po II wojnie światowej, a konkretnie po zrównaniu z ziemią cmentarza ewangelickiego, grzebano tu również ludność wyznania ewangelickiego. Obecnie opiekę nad cmentarzem sprawuje Tarnogórska Fundacja Kultury i Sztuki: Galeria „Inny Śląsk”.

W 1863 roku wybudowano w Tarnowskich Górach, na miejscu wcześniejszego domu modlitwy piękną synagogę w stylu mauretańskim. We wrześniu 1939 r. synagogę podpalono a następnie całkowicie zburzono. 19 listopada 2006 roku na jej dawnym miejscu przy obecnej ulicy Szymały odsłonięto pomnik w formie kolumny – uniwersalnego symbolu świątyni i tablicy z cytatem „Nic to innego tylko dom Boży i brama do nieba”.

 

tzw Dworek Goethego

Budynek wzniesiony w XVIII wieku jako dworek szlachecki. Nazwa upamiętnia pobyt Johanna Wolfganga Goethego w 1790 roku. Gościł tu również Julian Ursyn Niemcewicz (1821). Zachowały się belkowe stropy oraz oryginalne drzwi wejściowe.

 


Jak pisaliśmy na wstępie Tarnowskie Góry stanowią świetną bazę wypadową do zwiedzania okolic. A jest co zwiedzać! Jako kryterium prezentacji przyjęliśmy położenie obiektów w odległości nie większej niż 15 km od naszego gościńca. Można się wybrać samochodem, rowerem, ale można też skorzystać z kolei wąskotorowej.

 

 

Górnośląska Kolej Wąskotorowa 

Jjest obecnie najstarszą nieprzerwanie czynną koleją wąskotorową w Europie. Jej pierwsze odcinki powstały w 1851 roku. Przez ponad 100 lat służyła ona komunikacji między kopalniami, hutami i fabrykami całego okręgu. W 2002 roku samorząd Bytomia przejął rolę głównego właściciela tej kolei i powstało regularne połączenie turystyczne Bytom–Tarnowskie Góry–Miasteczko Śląskie. Trasa Górnośląskich Kolei Wąskotorowych przebiega wśród wielu ciekawych obiektów turystycznych. Należą do nich Elektrociepłownia Szombierki, stacja Bytom-Karb Wąskotorowy, Dolomity Sportowa Dolina (i Rezerwat Segiet), Zabytkowa Kopalnia Srebra, Zalew Nakło-Chechło i Miasteczko Śląskie. Wagony kolei przystosowane są do przewozu rowerów – można więc wybrać się na wycieczkę kolejowo-rowerową.  Górnośląskie Koleje Wąskotorowe są elementem Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Rozkład jazdy w sezonie 2013

 

 

 

Na tych, którzy wolą spędzać czas wyłącznie rekreacyjnie również czekają atrakcje

 

 

Dolomity Sportowa Dolina

To ośrodek rekreacyjny bogaty w atrakcje. Są tu trzy trasy narciarskie o długości łącznie 700 m, sztucznie naśnieżane, w tym jedna pokryta tworzywem sztucznym. Funkcjonują 2 wyciągi orczykowe o długości 300 m i jeden o długości 100 m. Dla dzieci założono park zabaw zimowych z karuzelą do nauki jazdy. Jest tu również snowpark „White Cross Superpark", zimowy tor dla quadów, wypożyczalnia sprzętu sportowego, sklep sportowy, restauracje, trasy rowerowe i widokowe. W planach centrum tenisowe, kompleks basenów oraz kino plenerowe

 

 

Park Wodny

To jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce. Funkcjonują w nim: 25-metrowy basen sportowy z widownią, basen z falą morską, basen rzeka, basen solanka, basen do nauki pływania, kompleks basenów rekreacyjnych z miejscami przeznaczonymi do masażu podwodnego, 3 różnej długości i średnicy zjeżdżalnie wodne oraz sauny, siłownia, gabinety odnowy biologicznej i sale do ćwiczeń muzyczno-ruchowych.

 

 

Zalew Chechło–Nakło

Dawne wyrobisko żwiru zamienione zostało w 1973 roku na bezodpływowe jezioro o powierzchni 66 ha. Wody uzupełniana jest przez cztery podziemne źródła. Jezioro pełni jedynie funkcje rekreacyjne; są tu piaszczyste plaże z możliwością kąpieli, tereny spacerowe i miejsca do wędkowania. 

 

 

Zbrosławice

Ośrodek Jeździecki – Na terenie Ośrodka Jeździeckiego znajdują się: 3 kryte ujeżdżalnie, 2 stajnie na około 60 koni i sklep ze sprzętem jeździeckim. Ośrodek Jeździecki oferuje naukę jazdy konnej dla dzieci i dorosłych, przejażdżki bryczkami i wiele innych atrakcji.

 

 

Park Repecki

To kompleks leśny o naturalnym charakterze o wielogatunkowej strukturze, leżący pomiędzy Starymi Tarnowicami a Reptami. Jest to największe na Śląsku i jedno z najbardziej interesujących skupień drzew pomnikowych w Polsce, 2/3 lasu stanowią drzewostany, które przekroczyły 100 lat. Na terenie parku ustanowiono zespół przyrodniczo-krajobrazowy. 

 

Powróćmy jednak do zabytków. Piękno okolicy przy niewielkiej odległości od ośrodków przemysłu, spowodowało, że swoje rezydencje posiadali tu najwięksi górnośląscy magnaci. Różne były koleje losu tych rezydencji, ale warto ruszyć ich szlakiem nie omijając mniejszych pałaców i dworów.

 

 

Świerklaniec

Po wielu zmianach właścicieli w roku 1629 Świerklaniec trafił w ręce rodziny Henckel von Donnersmarck, która panowała w nim do 1945 roku. Był to czas rozbudowy i modernizacji ziemi świerklanieckiej. Średniowieczny zamek został przekształcony w nowożytna rezydencję wraz z parkiem. „Mały Wersal”, jak go nazywano, został zbudowany w latach 1870–1873 przez księcia Guido Henckel von Donnersmarck dla żony, paryżanki, markizy de Paiva, dlatego też zatrudnił francuskich architektów. Po pożarze w 1945 roku i wysadzeniu resztek murów w 1961 roku, z pałacu pozostała tylko brama (obecnie znajduje się ona w ZOO w Chorzowie) oraz taras ozdobiony dużą fontanną, dwoma bocznymi basenami oraz rzeźbami Fremieta, pochodzącymi z 1872 roku. Na terenie parku rośnie ponad 100 gatunków drzew i krzewów, tworzących swoisty rodzaj arboretum. Budynkiem, który ocalał od zniszczenia jest  tzw „Pałac Kawalera". Zbudowany został w latach 1903–1906 według projektu Ernesta von Ihne. W parku znajduje się również kościółek 1897 roku z mauzoleum rodzinnym. Pochowany był tutaj między innymi książę Guido. W 1945 roku zarówno kościół, jak i mauzoleum zostały zniszczone i splądrowane. Odbudowano je w 1957 roku, a wyremontowano w latach 1980–1983. 

 

 

Brynek

Zespół parkowo pałacowy powstał w 1829 roku z inicjatywy księcia Adolfa zu Hohenlohe-Ingelfingen. Od połowy XIX w. kompleks należał do rodziny Donnersmarcków. Pałac został w latach 1905–1908 zbudowany praktycznie od nowa przez wrocławskiego architekta Karla Grossera (wykorzystane zostały jedynie pewne partie pierwotnego pałacu). Zbudowany na planie podkowy pałac ma charakter eklektyczny z elementami neobaroku. Korpus jest kryty dachem mansardowym z lukarnami i flankowany ośmiobocznymi wieżami z hełmami cebulastymi.  Wejście do budynku przez portyk kolumnowy o znamionach neoklasycyzmu z dwoma bocznymi wachlarzowymi  podjazdami – nad nim attyka z czterema dużymi rzeźbami.   Wewnątrz oryginalny wystrój zachował imponujący hall z klatką schodową i sklepieniem wspartym na kolumnach oraz  trzy sale – biblioteka, myśliwska i sala balowa z której przeszklonym łącznikiem można się dostać na emporę kaplicy zamkowej. Oprócz pałacu na szczególną uwagę zasługują również zabudowania folwarczno-gospodarcze, wśród nich budynek bramny z lat 1906–1910 z wieżą zegarową stanowiącą jednocześnie wieżę ciśnień (nad wejściem drugi wspaniały kartusz herbowy), oraz ujeżdżalnia adaptowana na salę gimnastyczną. Całe to zaplecze utrzymane jest w tym samym stylu, wybudowane z cegły klinkierowej. Kompleks otoczony jest parkiem krajobrazowym, w którym znajduje się ogród botaniczny a w nim ponad 3,5 tys. gatunków roślin. Szczególnie malowniczy jest w porze kwitnienia azalii i rododendronów. W pałacu mieści się obecnie internat Zespołu Szkół Leśnych i Ekologicznych, w związku z czym dostępnych do zwiedzania jest jedynie kilka sal na parterze.

 

 

Nakło Śląskie

Od 1780 roku Nakło należało do hrabiego Łazarza III Henckel von Donnersmarck. Pałac wybudowany został przez hrabiego Hugo I Henckel von Donnersmarck w 1858 r. w stylu angielskiego gotyku, a rozbudowany w 1891 r. Pałac był główną siedzibą bytomsko-siemianowickiej linii Donnersmarcków. Sam pałac zachował się w dobrym stanie, jednak całe wyposażenie i wystrój wnętrz zostały zniszczone. Obecnie z otaczającym parkiem jest wpisany do „Rejestru zabytków województwa śląskiego".  Od 2006 r. w pałacu mieści się Galeria „Barwy Śląska", prezentująca zbiory malarstwa intuicyjnego, ze zbiorów Gerarda Stanisława Trefonia. Obok pobliskiego kościoła znajduje się mauzoleum rodowe.

 

Łubie

Łubie to wieś położona w gminie Zbrosławice – wzmiankowana w roku 1256. Posiadłość tę nabył John Baildon – słynny budowniczy Huty Gliwickiej. Pałac w jego obecnym kształcie wzniósł w 1860 roku jego syn Artur. Stał się on główną siedzibą rodu. Pałac wzniesiony został w stylu klasycystycznym na planie prostokąta. Budynek jest piętrowy i podpiwniczony, zwrócony frontem na północny  zachód. Kryty jest mansardowym dachem z licznymi lukarnami. Od strony podjazdu znajduje się portyk kolumnowy z kartuszem herbowym. Pałac był wielokrotnie remontowany. Po wojnie pałac jak i cały majątek jako dobra poniemieckie został znacjonalizowany. Po nacjonalizacji uległ znacznym zniszczeniom – odrestaurowano go na początku lat 90-tych, dziś mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej. 

Warto natomiast zobaczyć kościół parafialny p.w. Narodzenia NPM z XVI wieku, przebudowany w latach 1730–1744 w stylu barokowycm i otaczający go cmentarzyk na którym zachowały się groby rodziny Baildonow

 

 

Szałsza

Pierwszy późnobarokowy pałac został wybudowany przez Annę von Winter w 1781 roku. Obecny budynek powstał w 1877 roku na jego fundamentach dla rodziny Von Gröling. Pałac zbudowany na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, murowany z cegły klinkierowej, podpiwniczony – wykazuje cechy tzw stylu Tudorów. Od frontu dwie koliste wieże z krenelażem z nakryciem stożkowym. Niedawno pałac przeszedł w ręce prywatne i jest obecnie remontowany. Posiadłość ta, jak i inne posiadłości przemysłowców śląskich, położona jest w dużym parku, z dala od zgiełku miejskiego, a jednocześnie niedaleko od centrum miasta.

 

 

Tworóg

W samym centrum wsi znajduje się klasycystyczny pałac, pochodzący z II pol. XVIII w., prawdopodobnie na miejscu pałacu wzmiankowanego w 1679 roku. Obiekt był następnie przebudowywany w latach 1802 i 1922–1923. Zbudowany na planie prostokąta, z ryzalitami skrajnymi  i charakterystycznym ryzalitem frontowym. Ryzalit ten zamyka głęboka, półkolista wnęka na całą wysokość budynku, ozdobiona w podniebieniu dekoracją stiukową oraz balkonem na wysokości piętra, wspartym na żeliwnych kolumnach. Kolumny te są ponoć ostatnim wytopem huty tworoskiej. Wnętrze pałacu posiada układ dwutraktowy z korytarzem między traktami. W pokojach sufity z fasetami, ale tylko w jednym (aktualnym gabinecie wójta) została zrekonstruowana polichromia z czasów pierwszej przebudowy. Pałac został zaadaptowany na potrzeby Urzędu Gminy. W parku zwraca uwagę późnobarokowa kapliczka z 1796 roku, zwieńczona hełmem z podwójną latarnią. Ciekawy jest również budynek dawnego przytułku z  1826 roku, o dachu krytym gontem. 

 

 

Miedary-Kopanina

Pałac z 1889 roku położony jest na skraju lasu. Zbudowany na planie prostokąta z dwoma małymi skrzydłami. W bocznej części pałacu znajduje się ośmiokątna, nakryta podwójnym dachem cebulowym, okna wieży zwieńczone tympanonami. Pałac nakryty dachem mansardowym. Prawe skrzydło przy poddaszu zwieńczone charakterystycznymi ślimacznicami. W obramowaniach okien ciekawa sztukateria. Nad wejściem kartusze herbowe Furstenbergów i Donnersmarcków. 

Obecnie w pałacu znajduje się Państwowy Ośrodek Pomocy Społecznej „Szkoła Życia”.

 

 

Kamieniec

Znajduje się tutaj piękny barokowy pałac, pochodzący z XVIII w. Zbudowany został przez ród Lowencronów, na fundamentach renesansowego zamku obronnego Kokoszów z przełomu XV i XV. Następnie przebudowany przez Strachwitzów w II poł.XIX w. Pałac usytuowany jest na wzniesieniu, otoczony parkiem krajobrazowym. Zasadniczo jednopiętrowy, (częściowo dwu-) z wieżą 

o hełmie cebulastym. Na zewnątrz znajdują się dwa kartusze herbowe, trzymane przez lwy: jeden Kokoszów, drugi Lowencronów oraz dwie płaskorzeźby marmurowe, przedstawiające sceny mitologiczne. Do niedawna tzw. „Mysią Wieżę” przy pałacu kamienieckim uznawano jako romantyczną ruinę powstałą w 1887 roku. Badania przeprowadzone w 2000 roku doprowadziły do odkrycia fundamentów zespołu budynków które można identyfikować ze wspominanym w dokumentach zamkiem. Podczas badań odsłonięto w murach wieży latrynę oraz hypokaustum – piec z systemem kanałów powietrznych służącego do ogrzewania pomieszczeń.

Pałac mieści dziś Ośrodek Rehabilitacyjny dla Dzieci i jest niestety niedostępny.

 

 

Zbrosławice

Pałac na planie litery "L" z 1756 roku wzniesiony dla rodziny  Stockmannów – przebudowany kilkakrotnie. Kryty dachem mansardowym.

W piwnicach sklepienia kolebkowe. Oficyna z połowy XIX wieku, murowana z kamienia. Obecnie opuszczony i zdewastowany.  Warto natomiast obejrzeć kompleks, na który składają się:  Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NPM, z gotyckim prezbiterium z I połowy XV wieku, przebudowany w latach 1774–1777 w stylu barokowym. W kościele zachowały się ciekawe płyty nagrobne, a w przylegającym do kościoła cmentarzu kaplica grobowa rodziny Stockmanów z 1827 roku i kaplica cmentarna fundacji rodziny Sobotów.

 

 

Wieszowa

Dawny pałac rodziny Grotowskich, z połowy XVIII w., przebudowany w 1964 roku. W elewacji tylnej czworoboczne wieże

 

 

Ziemięcice

Dwór z końca XIX wieku przebudowany całkowicie, natomiast ciekawostką jest 3-kondygnacyjny spichlerz z ok. 1780 roku, a także ruiny dawnego kościoła parafialnego p.w. św. Jadwigi z XI i XVII wieku

 

 

Świętoszowice

Modernistyczny dwór z II połowy XIX wieku.

 

 

Wilkowice

Późnobarokowy pałac z pierwszej połowy XVIII w. Teren jest własnością prywatną i jest ogrodzony, więc budynek możemy obejrzeć jedynie zza płotu. Budynek pałacu usytuowany jest na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty dachem mansardowym. Od frontu znajduje się taras. Obiekt pozbawiono sztukaterii – prawdopodobnie pełnił funkcję magazynu. 

 

 

Czekanów

Dwór rodziny Raczek z XVII w., przekształcony w latach 1878 i 1964 r. Zachował się portal kamienny z kartuszem herbowym. Wokół pozostałości  parku  z II poł. XIX w.  o pow. 2,3 ha.

 

 

Zamek w Starych Tarnowicach

Budowniczym w latach 1520–1570 tarnowickiego zamku był Piotr Wrochem. Ród Wrochemów wyniósł znaczne korzyści z prowadzonej na tych terenach działalności górniczej, tak że stał się znaczącym, zamożnym rodem. 

Renesansowy zamek był pierwotni budowlą trójskrzydłową, z dziedzińcem otwartym na północ oraz wieżą w narożniku południowo-wschodnim. Zamek ten pozostał siedzibą Piotra Wrochema i jego rodu aż do początków XVII wieku. Zamek i dobra wielokrotnie przechodziły z rąk do rąk, aż w 1822 roku stały się własnością rodu hrabiów von Donnersmarck aż do roku 1945. W latach sześćdziesiątych kompleks zamkowy był własnością PGR-u. Od roku 1988 większość obiektów pozostawała niewykorzystana. 31 maja 2000 roku kompleks zamkowy został zakupiony przez państwa Smolorz, którzy z dużym wysiłkiem i uporem przywracają mu dawną świetność. 

 

 

Pałac w Rybnej

Zbudowany w 1796 r. w stylu późnobarokowym, otoczony parkiem pochodzącym z tego samego okresu. Był własnością rodzin: Blachów, Warkocza, Chrząszczewskich i Koschuetzkich. Pałac na planie prostokąta, bez żadnych przybudówek, nakryty dachem mansardowym, na którego załamaniu znajduje się kuta balustradka, charakterystyczna dla wielu pałaców. O jego uroku świadczy delikatna sztukateria. W okresie międzywojennego w pałacu znajdowała się Związku Strzeleckiego. Po II wojnie światowej zniszczony, odrestaurowany w latach 1974–1980. Obecnie odbywają się w nim koncerty z udziałem wybitnych muzyków polskich.

 

 

Kolej na coś bardziej uduchowionego. Nie podejmuję się wyliczyć wszystkich wartych uwagi kapliczek oraz figur i krzyży przydrożnych, ale na pewno penetrując okolice warto poświęcić im choć trochę uwagi. Natomiast koniecznie trzeba poświęcić uwagę okolicznym drewnianym kościołom i odwiedzić sanktuarium w Piekarach Śląskich

 

 

Księży Las

Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym p.w. św. Michała w tej miejscowości pochodzi z 1447 roku. Obecny kościół drewniany o konstrukcji zrębowej, orientowany zbudowano w 1499 roku w stylu późnogotyckim. Prezbiterium zamknięte prostokątnie, z boku nawy kaplica z XVIII wieku, zamknięta trójbocznie, kryta gontowym dachem pięciopołaciowym z kopułką. Murowaną kruchtę zbudowano w 1905 roku. Dach jednokalenicowy, kryty gontem z czworoboczną wieżyczką sygnaturki, zwieńczoną baniastym hełmem gontowym z latarnią. Wewnątrz stropy płaskie, chór z 1912 roku, belka tęczowa z krucyfiksem i napisem: „consumma tum est”, ołtarz główny neobarokowy, ołtarze boczne późnobarokowe z pierwszej połowy  XVIII wieku. Krucyfiks barokowy z XVII w. W latach 1570–1629 adaptowany był na zbór protestancki. W roku 1955 przeprowadzono generalny remont po zniszczeniach wojennych.   

 

 

Sieroty

Parafia Wszystkich Świętych w Sierotach powstała już z początkiem XIII wieku, pierwsze wzmianki o niej spotykamy w dokumentach z 1299 roku. Wg zapisków w kronice parafialnej stanowiła zawsze samodzielną parafię, do której należały miejscowości Chwoszcz i Zacharzowice. Pod koniec XVI wieku kościół został przejęty przez protestantów, a w1629 roku został zwrócony katolikom. Kościół został wzniesiony w 1479 roku z kamienia, niestety spłonął w 1700 roku, pozostało jedynie prezbiterium, oszkarpowane, zamknięte trójbocznie z przylegającą zakrystią, na piętrze której znajduje się loża kolatorska. Pożar ten upamiętniony został na obrazie z postacią św. Floriana znajdującym się w górnej części głównego ołtarza. Na ścianach prezbiterium zachowała się gotycka polichromia figuralna z okresu budowy kościoła przedstawiająca sceny z życia Chrystusa i wizerunki Świętych, wykonana prawdopodobnie przez mistrza z Jemielnicy. Przez wiele lat zamalowana zostały ponownie odsłonięta w 1935 roku, a w 2007 odrestaurowana. W miejsce wypalonej nawy dobudowano już w 1707 roku nową drewnianą o konstrukcji zrębowej i otoczono ją wydatnymi sobotami. Dwukalenicowy dach z wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną hełmem z latarnią, kryty jest gontem. Również hełmem cebulastym z latarnią zwieńczona jest wieża o konstrukcji słupowej i ścianach zwężających się ku górze, dostawiona od frontu kościoła z kruchtą w przyziemiu. Wieża ta pochodzi z roku 1770, wcześniejsza dzwonnica stała na uboczu. Wspomniany ołtarz główny jest renesansowy i pochodzi z roku 1622, barokowa ambona z pierwszej połowy wieku XVIII. 

 

 

Zacharzowice

Kościół p.w. św. Wawrzyńca jest kościołem filialnym parafii w Sierotach. Pierwsze wzmianki o istnieniu w tym miejscu świątyni można znaleźć w dokumentach z 1386 i 1447 roku. Obecny kościół wzniesiony został w 1580 roku (wg zapisu w protokole wizytacyjnym). Przejęty pod koniec XVI wieku przez protestantów, w 1629 roku został odzyskany przez katolików. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana. Mniejsze od nawy prezbiterium zamknięte jest trójbocznie, z przylegającą od północy zakrystią. Całość otaczają soboty zawieszone (bez podpór). Nad nawą i prezbiterium charakterystyczny dla górnośląskich kościołów dach dwukalenicowy kryty gontem. Od frontu dostawiono wieżę konstrukcji słupowej, zbudowaną na planie kwadratu, o ścianach pochyłych ku górze, zwieńczoną hełmem namiotowym. Wewnątrz zwraca uwagę umieszczony w ołtarzu bocznym późnogotycki tryptyk z 1510 roku. Niestety w 1997 roku skradziono cenną figurę Świętej Anny Samotrzeciej i skrzydła tryptyku z wizerunkami świętej Barbary i Marii Magdaleny, to co widzimy dziś to jedynie niezbyt udane kopie. Bogato dekorowany późnobarokowy ołtarz boczny, dar opactwa w Jemielnicy pochodzi z ok. 1720 roku. W ołtarzu obraz z postaciami świętych Szymona i Judy Tadeusza, po obu stronach charakterystyczne kolumny i drewniane figury świętych: Stanisława Kostki i Stanisława Męczennika. Również barokowa jest ambona z 1687 roku. Natomiast ołtarz główny wzniesiono w 1897 roku. Na stropie polichromia patronowa z XVIII wieku z elementami figuralnymi, warto też zobaczyć oryginalne szesnastowieczne okucia drzwi. 

 

 

Szałsza

Kościół filialny p.w. Najświętszej Marii Panny powstał około 1460 r., na co wskazuje wiek obrazu z głównego ołtarza. W pierwszej połowie XVII wieku, aż do roku 1655 był kościołem protestanckim, zaś do 1930 roku kościołem filialnym rzymsko-katolickiej parafii Gliwice Szobiszowice. Kościół istniejący dziś pochodzi prawdopodobnie z połowy XVII wieku. Zrujnowany przez wichurę w 1784 r. został odbudowany przez cieślę o nazwisku Kycia. Jest orientowany, drewniany, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu. Prezbiterium zamknięte prostokątnie. Wieża konstrukcji słupowej z dachem namiotowym z kruchtą usytuowana od frontu. Dach dwukalenicowy, kryty gontem z wieżyczką sygnaturki, zwieńczoną hełmem z latarnią. Ołtarze barokowe z poł. XVIII w. Ambona i loża kolatorska neobarokowe z XIX w. Pod koniec XIX wieku kościół odrestaurowano i dobudowano zakrystię. W 1968 roku pożar zniszczył znaczną część kościoła. Został ponownie odrestaurowany przez parafian. 

 

 

Piekary Śląskie

Początki parafii piekarskiej sięgają 1303 roku, kiedy to postawiono drewniany kościółek pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Nie wiadomo kiedy dokładnie w bocznej nawie tej świątyni pojawiła się  XV-wieczna ikona nieznanego autora przedstawiająca Matkę Bożą. Wizerunek jest utrzymany w typie Hodegetrii (Przewodniczki) i nawiązuje do malarstwa bizantyjskiego. W 1659 roku parafię piekarską objął ks. Jakub Roczkowski. Podczas remontu kościoła, gdy oczyszczono obraz, jak zanotowały kroniki: „…z ikony wydobywał się miły zapach róż…”, wtedy to umieszczono ikonę w głównym ołtarzu i od tej daty (27.8.1659) datuje się początek kultu maryjnego w Piekarach Śląskich. 

 

 

Również miłośnicy wojskowości i fortyfikacji, odnajdą w okolicy coś dla siebie.

Położenie na pograniczu spowodowało wybudowanie w 1939 r. zespołu bunkrów, będących częścią polskich fortyfikacji Obszaru Warownego „Śląsk". W 1944 r. została wybudowana niemiecka linia obronna „B2" składająca się tylko na terenie Tarnowskich Gór z ponad 200 „Kochbunkrów" wraz z rowem przeciwczołgowym na ich przedpolu, szeregiem transzei (rowów komunikujących ze sobą stanowiska strzeleckie) oraz pól minowych – na przedpolu. Trasę najlepiej przebyć rowerem wczesną wiosną lub jesienią. 

http://www.tarnowskiegory.pl/tourinfos,tourinfo,18,Trasy_Turystyczne

 

Polecamy również 

Zbrosławice –  Schron Bojowy – Stanowi on wprawdzie własność prywatną, ale jego właściciel nie tylko po uprzednim umówieniu się telefonicznym chętnie udostępnia obiekt do zwiedzania, ale również niezwykle zajmująco o zbiorach opowiada. A jest tam co oglądać, ale o tym trzeba się przekonać osobiście.

 

 

Rozpoczęliśmy od zabytków związanych z górnictwem – zakończymy również obiektem industrialnym ze śląskiego Szlaku zabytków Techniki.

 

 

Zakład Produkcji Wody „Zawada” w Karchowicach – Rozwój górnictwa w okolicy Gliwic, Bytomia i Zabrza przyczynił się do zanikania wód w studniach przydomowych. Jakość wód gruntowych i powierzchniowych nie odpowiadała normom zdrowotnym, często wybuchały epidemie cholery. Rozpoczęto więc nawiercanie podziemnych pokładów wody. W pobliżu wioski Zawada i Karchowice odkryto w 1880 roku duże zasoby dobrej wody. W 1882 roku, jako jeden z pierwszych, powstał Zakład „Zawada”. Wybudowano wtedy halę maszyn, kotłownię z kominem, budynek mieszkalny oraz stajnię z magazynem. W latach 1927–1929 rozbudowano halę maszyn. Zainstalowano nowe parowe pompy tłokowe, a później turbinowe, nowe sprężarki, natomiast kotłownię wyposażono w nowoczesne kotły wysokoprężne. W latach 1967–1968 zakład został zelektryfikowany. Urządzenia parowe wyłączono z ruchu, zostały one jednak zachowane jako eksponaty muzealne. Na początku XXI wieku zmalało zapotrzebowanie na wodę, zastosowano więc pompy o mniejszej wydajności, które są sterowane automatycznie. Zwiedzanie Stacji jest możliwe od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 16.00. 

 

Zapraszamy do galerii zabytków tarnogórskich:

Galeria - zabytki tarnogórskie

Godziny otwarcia

  Restauracja, bar oraz ogródek z placem zabaw dla dzieci czynne : Wt - sb 12.00 - ...
więcej >

Pokoje gościnne

„Gościniec u Gwarka” dysponuje 19 miejscami noclegowymi w pokojach 1, 2 i 3-osobowych. M...
więcej >

Organizacja przyjęć

  Specjalizujemy się w zakresie organizacji:   przyjęć weselnych, komunijny...
więcej >

Zaproszenie

 

“Gościniec u Gwarka”

to połączenie współczesnej funkcjonalności z tradycyjnym wystrojem. Specjalizujemy się w organizacji przyjęć weselnych, komunijnych, jubileuszy, studniówek i balów. Zajmujemy się także organizacją bankietów biznesowych, spotkań integracyjnych, zjazdów i konferencji. Przytulne wnętrze zachęca by w gronie rodziny i przyjaciół miło spędzić czas delektując się smakiem naszych potraw.

Do Państwa dyspozycji jest wewnętrzny ogród z altaną, w której będzie można zaplanować ceremonię ślubną, a dzięki nastrojowym zakątkom, zdjęcia plenerowe będą miłą pamiątką na wiele lat.

 

Gościniec ma scenę z zapleczem, co pozwala na organizację pokazów mody i przedstawień. W swojej ofercie mamy również pokoje gościnne oraz apartament dla nowożeńców.

 

Nasze usługi staramy się dopasować do indywidualnych potrzeb naszych Gości i sprawić żeby przyjęcie było niepowtarzalne.


pokaż więcej

Zapytaj o termin